Przejdź do treści

Solidarność

Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność” w okresie 13 grudnia 1981 roku – 4 czerwca 1989 roku

13 grudnia 1981 roku – niedziela, bez telewizyjnego teleranka – z powtarzanym cały dzień wystąpieniem generała Wojciecha Jaruzelskiego, o wprowadzonym w całym kraju stanie wojennym, zaskoczyła wszystkich. (Jedynym niezaskoczonym Regionem Solidarności był tylko Region Dolnośląski.) W siedzibie Oddziału w Siedlcach był prowadzony całodobowy dyżur. Siedziba o północy nie została spacyfikowana, tak samo jak okupowany przez rolników budynek. Zaraz po północy, do obu tych miejsc, ale też do kończących pracę na sobotniej trzeciej zmianie zakładów pracy docierały informacje o zatrzymaniach (internowaniach) działaczy związkowych. W pierwszym tygodniu stanu wojennego, z Województwa siedleckiego zatrzymanych „na dłużej” było 27 osób, w tym 6 z Zarządu Oddziału. 

Telefony nie działały, informacje można było przekazywać tylko osobiście. Zawsze przy tym z przerażeniem w oczach: „co z mężem, ojcem, gdzie go wzięli”. O szóstej rano pierwsze wystąpienie generała Jaruzelskiego było „dobijające” – kara śmierci, za niestosowanie się do przepisów Dekretu o stanie wojennym, powtarzana była w każdym prawie zdaniu. Krótkie wstrzymania się od wykonywania pracy w poniedziałek 14 grudnia, w dużych zakładach pracy, nie doprowadziły do żadnych strajków, czy protestów.

Na szczęście niewiele było zwolnień z pracy, z tytułu działalności związkowej, ale rozmów w komendach milicji „dyscyplinujących i przekonujących do zasadności” wprowadzenia stanu wojennego było na pewno parę tysięcy. Mało kto się tym chwalił, bo przy rozmowie dochodziło do podpisania tak zwanych „lojalek” – oświadczeń zobowiązujących się do przestrzegania przepisów dekretu o stanie wojennym. 

Pozostający na wolności działacze związkowi, ale nie tylko oni, za najważniejsze przyjęli na siebie konieczność pomocy rodzinom zatrzymanych. Bardzo ważnym było pokazanie takim rodzinom, że nie pozostaną same. Systematyczną pomoc świadczył powstały w połowie stycznia Diecezjalny Komitet Pomocy, z udziałem działaczy związkowych. 

W kwietniu 1983 roku powstała Tymczasowa Komisja Wykonawcza NSZZ „Solidarność” i NSZZ RI „Solidarność” Województwa siedleckiego. Miała ona swoim zasięgiem objąć teren całego Województwa, ale przerosło to jej możliwości i w 1985 roku połączyła się z Siedleckim Komitetem Oporu Społecznego (powstał w październiku 1983 roku) w Oddziałową Komisję Wykonawczą NSZZ w Siedlcach. Najbardziej spektakularnymi działaniami TKW i OKW były organizowane w Siedlcach manifestacje i pochody z racji świąt narodowych i rocznic „Solidarności” (najliczniejsze w 1983 roku). Nie przerwały ich nawet zatrzymania i sprawy z tego tytułu, w kolegium ds. wykroczeń. 

Kolportaż wydawnictw niezależnych utrzymywał się od początku stanu wojennego i rozwijał się systematycznie z upływem miesięcy i trwał do maja 1989 roku. Obejmował on wydawane własne gazety i inne wydawnictwa, ale też przywożone z Warszawy, czy innych rejonów kraju. W czerwcu 1984 roku na falach UKF pierwszą audycję nadało radio „Solidarność”, utrzymując swoją działalność również do maja 1989 roku. Działalności tych nie zatrzymały liczne rewizje, zatrzymania, w tym kilkanaście z wyrokami więzienia za kolportaż. 

W 1986 roku działacze związkowi w dużych zakładach pracy uaktywniali swoją działalność aktywnie włączając się w prace powoływanych rad pracowniczych, by pod koniec 1988 roku, w czasie wyczuwanej już „odwilży” reaktywować w swoich zakładach organizacje Solidarności. Dalej, w lutym 1989 roku OKW „ujawnia” swój skład na oficjalnym spotkaniu z płk Januszem Kowalskim, Wojewodą siedleckim i w kwietniu 1989 roku jest współtworzącą Wojewódzki Komitet Obywatelski „Solidarność”, ustalając swoich kandydatów do parlamentu w czerwcowych wyborach. 

Należy tu też dodać, że współtworzącym Wojewódzki Komitet Obywatelski „Solidarność”, był również NSZZ RI „Solidarność” Województwa siedleckiego, który w latach 1982 – 1989 swoją działalność realizował poprzez Duszpasterstwo Rolników. 

Sprawozdanie z działalności za ten okres zostało złożone na III Walnym Zebraniu Delegatów Oddziału reaktywowanej „Solidarności”, w dniu 17 listopada 1989 roku. 

Skład podziemia Solidarności:

TKW"S":

OKW'S":