Ludzie

Leksykon opozycji - woj. siedleckie i bialskopodlaskie

Ideą tego leksykonu jest upamiętnienie nie tylko wybitnych, ale także szeregowych pracowników podziemia w województwach siedleckim i bialskopodlaskim. Trafiły tu także osoby spoza regionu, których działalność wydatnie wsparła podlaskie podziemie. Zgodnie z ogólnymi założeniami naszego programu interesowały nas lata 1976-89. Pisząc o naszych bohaterach, staraliśmy się pokazać wszystkie istotne formy ich działalności zarówno w czasach legalnej „Solidarności” jak i w stanie wojennym. Przyjęliśmy jednak pewne założenia:

1)staramy się honorować osoby kierujące partiami politycznymi, „Solidarnością”, „Solidarnością” RI i Komitetami Obywatelskimi uznając za takowe przewodniczących, ewentualnie wiceprzewodniczących oddziałów związkowych oraz tych przewodniczących Komisji Zakładowych, którzy prowadzili aktywną działalność w latach 1982-89; moglibyśmy podać składy personalne zarządów, ale obawialiśmy się, że fakt sprawowania przez kogoś funkcji w związkach przysłoni jego konkretną działalność, tj. to, co rzeczywiście dla Wolnej Polski zrobił;

2)za bycie represjonowanym uznajemy jedynie internowanie, dłuższe aresztowanie i wyjątkowo ostre szykany (poważne pobicie, zamknięcie w zakładzie psychiatrycznym itp.); gdybyśmy obniżyli ten próg, okazałoby się, iż każdy aktywny działacz podziemia był w jakiś sposób represjonowany np. poprzez zatrzymania, rewizje, zwolnienia z pracy, itd.) i wyróżnianie tego w notach straciłoby sens;

3)w naszym leksykonie często pojawiają się całe rodziny opozycjonistów – jest to celowe, gdyż właśnie tak w tamtych latach wszędzie bywało: przykładowo, gdy mąż we własnym mieszkaniu drukował coś czy składał, pomagała mu żona, a udostępnione mieszkanie było przecież wspólne i razem ryzykowali – dlaczego więc żona (siostra, dorosła córka) miałaby być pominięta w spisie podziemnych pracowników;

4)czytelnik zwróci uwagę, że w przypadku kolporterów – a była to najczęstsza forma antykomunistycznej działalności – podajemy przykładowo tytuły rozpowszechnianych przez nich gazet i wydawców książek: chcieliśmy w ten sposób zasugerować istniejące struktury kolportażu, różne bowiem rzeczy kolportowano w różnych środowiskach;

5)zwracaliśmy uwagę na okres działalności naszych bohaterów; większość z nich funkcjonowała w podziemiu w latach 1982-89, lecz nie wszyscy;

Zdajemy sobie sprawę, iż nasza praca ciągle trwa. Niektóre informacje zawarte w leksykonie wymagają uściślenia, zapewne też nie wszystkich szeregowych pracowników podlaskiego podziemia udało nam się odkryć. Dlatego prosimy o uwagi i informacje.

A B C D F G J K L Ł M N O P R S Ś T U W Z Ż

A

  • ADAMSKI Piotr

    W latach 1982-89 organizował manifestacje patriotyczne, brał udział w akcjach ulotkowych i malowania napisów w Węgrowie, kolportował niezależną prasę (m.in.”Tygodnik Mazowsze”, „Kos”, „PWA”, „cdn”, „Wola”, „Tu Teraz”, „Prawo i Bezprawie”, „Niepodległość”, „Rzeczpospolita Samorządna”, „Wiadomości Podlaskie”, „Metrum”, „Informator Solidarność Siedlce”, „Gazeta Podlaska”) i książki (m.in. publikacje wydawnictw NOWA, Editions Spotkania, KOS, Przedświt, Pokolenie, Neutrino, Most, Rytm, im. Konstytucji 3 Maja, Niepodległość, Metrum) w tamtejszych zakładach pracy.

  • ADAMSKI Włodzimierz

    W latach 1982-89 organizował manifestacje patriotyczne, brał udział w akcjach ulotkowych i malowania napisów w Węgrowie, kolportował niezależną prasę (m.in.”Tygodnik Mazowsze”, „Kos”, „PWA”, „cdn”, „Wola”, „Tu Teraz”, „Prawo i Bezprawie”, „Niepodległość”, „Rzeczpospolita Samorządna”, „Wiadomości Podlaskie”, „Metrum”, „Informator Solidarność Siedlce”, „Gazeta Podlaska”) i książki (m.in. publikacje wydawnictw NOWA, Editions Spotkania, KOS, Przedświt, Pokolenie, Neutrino, Most, Rytm, im. Konstytucji 3 Maja, Niepodległość, Metrum) w tamtejszych zakładach pracy.

  • ANDRUSZCZAK Ryszard, ks.

    w kościele św. Stanisława w Siedlcach, organizował msze św. w intencji Ojczyzny i osób więzionych za przekonania. Wygłaszał patriotyczne kazania. Organizował kryjówki zbiegłemu z internowania M. Andrzejewskiemu.

  • ANDRZEJEWSKA Agnieszka

    W latach 1980-81 działając w Ruchu Młodej Polski i niezależnym harcerstwie uczestniczyła w kółkach samokształceniowych i spotkaniach z przedstawicielami opozycji (m.in. M. Piłka, A. Czuma, J. Mizikowski). 1982-89 w ramach podziemnych struktur „Solidarności” kolportowała ulotki, znaczki, niezależną prasę (m.in. „Tygodnik Mazowsze”, „Metrum”, „Kos”, „Gazeta Podlaska”) i książki (publikacje wydawnictw NOWA, KOS, Krąg, Metrum, Wydawnictwo im. Grzegorza Przemyka) uczestniczyła w akcjach ulotkowych i produkcji wydawnictw (składanie we własnym mieszkaniu). Stworzyła bibliotekę druków drugoobiegowych. 1985-89 współorganizowała niezależne pokazy filmowe, tzw. ”kino domowe”.

  • ANDRZEJEWSKA Joanna

    W latach 1981-86 projektowała solidarnościowe znaczki (m.in. przedstawiające papieża i więźniów sumienia z 1984r.) malowała transparenty, uczestniczyła w akcjach ulotkowych i kolportażu prasy i książek, m.in. „Tygodnik Mazowsze”, „Metrum”, „Kos”, „Gazeta Podlaska”) i książki (publikacje wydawnictw NOWA, KOS, Krąg, Metrum, Wydawnictwo im. Grzegorza Przemyka). 1983-86 współpracownik redakcji „Metrum”, gdzie odpowiadała za wizualny kształt pisma i wykonywała ilustracje. Autorka opracowań plastycznych książek wydawanych w Wydawnictwie im. Grzegorza Przemyka

  • ANDRZEJEWSKI Leszek

    W latach 1981-89 drukował i rozpowszechniał ulotki i prasę niezależną (m.in. „Metrum”), uczestniczył w  kolportażu książek i prasy (m.in. publikacje wydawnictw NOWA, Przedświt, PoMost, Most, Krąg, Metrum) na terenie woj. siedleckiego  wykorzystując własne środki transportu.  W1982r. pomógł swojemu bratu Mirosławowi w ucieczce obozu dla internowanych. Czynny też w Gdańsku. Represjonowany (więziony, pobity,  głodówki).

  • ANDRZEJEWSKI Mirosław

    Od 1979 kolportował podziemne wydawnictwa i malował napisy na murach. 1980-81 działając w Ruchu Młodej Polski współtworzył pismo „Młoda Myśl”. Organizował w Siedlcach  niezależne harcerstwo gdzie miedzy innymi redagował i wydawał gazetki oraz organizował kółka samokształceniowe i imprezy patriotyczne. W 1981r. pomysłodawca tytułu i autor rysunków w strajkowym organie studentów „Nierzeczywistość”. W latach 1981-89 w ramach podziemnych struktur „Solidarności” zajmował się kolportażem niezależnej prasy (m.in. „Tygodnik Mazowsze”, „Kos”, „Metrum”, „Gazeta Podlaska”, „Wiadomości Podlaskie’)  i ulotek. 1985-89 udostępniał mieszkanie i składał książki wydawnictw Metrum i im. Grzegorza Przemyka oraz organizował niezależne pokazy filmowe tzw. kino domowe. W 1988r. był autorem i wydawcą pisma „Siedlecki Szept Ludu-Informator Lekko Satyryczny”, w 1989r. pisma satyrycznego „Gazeta Wyborowa”.  Autor licznych rysunków satyrycznych zamieszczanych w wydawnictwach drugiego obiegu m.in. „Metrum”, „Kos”, „PWA”, „ABC”, „A”Capella”, „Nasz Czas”, „NOS (Niezależna Opinia Studentów)” oraz zbiorku rysunków wydanego w 1986r. w Wydawnictwie „Metrum”. Wielokrotnie represjonowany (internowany, więziony, głodówki).

  • ANDRZEJEWSKI Zbigniew

    Po wprowadzeniu stanu wojennego w latach 1982-89 współpracował z siedleckim strukturami podziemnej "Solidarności". Malował transparenty, przewoził własnym samochodem i kolportował ulotki, znaczki, niezależną prasę (m.in. „Tygodnik Mazowsze”, „Kos”, „Wiadomości Podlaskie”, „Metrum”, „Gazeta Podlaska”) i książki (m.in. publikacje wydawnictw NOWA, KOS, WsKos, Metrum, im. Grzegorza Przemyka). W 1982 r. pomagał ukrywać się swojemu bratu Mirosławowi po jego ucieczce z internowania. W latach 1987-89 przebywał na emigracji w Niemczech Zachodnich, gdzie brał udział w założeniu stowarzyszenia Emigracja Młodej Polski. Nawiązał kontakt z wydawanym w Berlinie Zachodnim czasopismem "Pogląd" przekazując przemycone z kraju materiały i kolportując Poglądy w miejscu zamieszkania i wysyłając do Polski miniwydania. Był współorganizatorem wystaw i demonstracji prosolidarnościowych organizowanych w Niemczech.

  • Angela s.

    (Zgromadzenie Sióstr Benedyktynek od Nieustającej Adoracji). Wspomagała wraz z pozostałymi siostrami strajkujących rolników i studentów (zaopatrzenie). Na terenie klasztoru przechowywała papier i wydawnictwa niezależne.
    W latach 1982-89 klasztor był siedzibą Diecezjalnego Komitetu Charytatywno-Społecznego. S. Angela i pozostałe siostry przygotowywały paczki zaopatrzeniowe dla uwięzionych. Co miesiąc, w przyklasztornej kaplicy odbywały się msze w intencji Ojczyzny i osób internowanych i uwięzionych. Klasztor Sióstr Benedyktynek stał się głównym punktem pomocy rodzinom i samym uwięzionym.

  • ANTONOWICZ Józef

    W latach 1986-89 kolportował niezależną prasę (m.in. „Tygodnik Mazowsze”, „Kos”, „PWA”, „Gazeta Podlaska”, „Metrum”) i ulotki w Białej Podlaskiej.

  • ARSENIUK Roman

    W latach 1982-89 działał w tajnej „Solidarności” RI w Białej Podlaskiej, kolportował ulotki w środowisku wiejskim, organizował opozycyjne spotkania rolników.

  • ARTYCH Celina

    W latach 1981-82 udostępniała własny dom (wieś Karlusin k. Sokołowa Podl.) na drukarnię ulotek i prasy niezależnej („Wiadomości Podlaskie”). ,przewoziła papier i materiały drukarskie

  • ARTYCH-KUCHARUK Elżbieta

    W latach 1981-82 udostępniała własny dom (wieś Karlusin k. Sokołowa Podl.) na drukarnię ulotek i prasy niezależnej, kolportowała „Wiadomości Podlaskie”, przewoziła papier i materiały drukarskie.

  • ARTYCH Mieczysław

    W latach 1981-82 udostępniał  własny dom (wieś Karlusin k. Sokołowa Podlaskiego) na drukarnię ulotek i prasy niezależnej („Wiadomości Podlaskie”).